Gaat de WHOA in 2021 faillissementen voorkomen?

De Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA) treedt per 1 januari 2021 in werking. Het doel van de WHOA is om faillissementen te voorkomen door schuldeisers (of aandeelhouders) – indien nodig gedwongen – te laten instemmen met een goed doordacht schuldeisersakkoord.

Afkortingen

Met de WHOA is er weer een afkorting toegevoegd aan het toch al uitgebreide assortiment afkortingen, waarvan we sommigen vaak alleen nog maar in afgekorte vorm kennen. Denk aan de WAO, AOW, WIA, CAO, WW en recent ook de TOZO en niet te vergeten de NOW. Maar vanaf 1 januari 2021 hebben we dus ook de WHOA.

Modernisering van het faillissementsrecht

De WHOA is onderdeel van een programma met als doel het faillissementsrecht te moderniseren. Kort gezegd bestaat dit programma uit drie pijlers: de fraudepijler, moderniseringspijler en de reorganisatiepijler. De WHOA maakt deel uit van de derde pijler: het reorganiseren van ondernemingen.

Dwangakkoord

Met de WHOA moet het mogelijk worden om tot een schuldeisersakkoord te komen, ook als niet alle schuldeisers (of aandeelhouders) met het aangeboden akkoord instemmen. Deze schuldeisers kunnen toch aan het akkoord gebonden worden als de rechtbank het akkoord aanneemt (homologeert). Op die manier kunnen schuldeisers worden gedwongen, een dwangakkoord dus. Het doel daarvan is om een onderneming die op zichzelf wel levensvatbaar is, na een reorganisatie van de schulden, van een faillissement te behoeden. De WHOA is bedoeld voor alle ondernemingen, dus ook eenmanszaken kunnen er gebruik van maken.  

Inrichten akkoord

Een ondernemer kan het akkoord zelf gaan inrichten, maar om het akkoord te laten slagen vergt dit wel de nodige zorgvuldigheid. Voorwaarde is dat de onderneming de schulden niet meer kan betalen, maar nog wel winstgevend kan zijn, waarbij het akkoord een beter alternatief moet zijn dan een faillissement. Dit vereist dus een goed doordacht plan.

De schuldeisers kunnen worden ingedeeld in zogenaamde ‘klassen’. Vervolgens kan de ondernemer aan die klassen een voorstel doen. Als in alle klassen de schuldeisers die instemmen met het akkoord minstens 2/3^e van de openstaande vorderingen in die klasse moet vertegenwoordigen, dan kan het akkoord worden gehomologeerd. De tegenstemmers in die klassen worden dan dus aan het voorstel gebonden. Ook als in één of meer klassen de vereiste meerderheid niet wordt gehaald, kan het akkoord toch worden gehomologeerd, maar daarvoor gelden dan wel aanvullende eisen.

Huurovereenkomst

Onderdeel van het akkoord kan zijn een verzoek van de ondernemer (als huurder) aan de verhuurder om de huurprijs te verlagen. Een verhuurder hoeft dit niet te accepteren, maar de huurder kan vervolgens aan de rechter een verzoek doen om de huurovereenkomst te mogen beëindigen als onderdeel van het akkoord. De verhuurder kan dus in de positie komen dat hij als ‘normale’ schuldeiser al een deel van zijn openstaande achterstallige huur moet prijsgeven en ook nog een lagere huur moet accepteren om te voorkomen dat de huurovereenkomst wordt beëindigd als onderdeel van het akkoord.

Arbeidsovereenkomsten

De arbeidsovereenkomsten mogen met het akkoord niet worden aangepast.

Bescherming ‘kleine’ zelfstandigen

Voor zelfstandigen die als ‘klein’ worden aangemerkt, dat wil zeggen ZZP’ers en MKB bedrijven met minder dan 50 werknemers, is opgenomen dat zij tenminste 20% van hun openstaande vordering aangeboden moeten krijgen. Op die manier is getracht de pijn voor deze groep iets te verzachten.

Alternatief voor een faillissement?

Dan de hamvraag: gaat de WHOA faillissement voorkomen? De wet geeft ondernemingen mogelijkheden die er voorheen niet waren om tot een schuldeisersakkoord te komen. Mits het voorstel goed is ingericht, kan de WHOA faillissementen voorkomen. Er zitten echter wel de nodige waarborgen in en het voorstel moet goed worden onderbouwd. Mijns inziens terecht. Immers, van schuldeisers wordt gevraagd om een deel van hun vordering prijs te geven. Als het alternatief echter een faillissement is en de schuldeisers daar (aantoonbaar) minder perspectief hebben, dan is een akkoord ook voor de schuldeisers die gedwongen worden om in te stemmen met het voorstel mogelijk een betere uitkomst. Zoals gezegd moet het voorstel goed worden onderbouwd, hetgeen de nodige tijd en geld zal kosten. De vraag is of die tijd en financiële middelen er in de praktijk zijn en de noodzaak om een akkoord voor te bereiden tijdig wordt onderkend.   

Direct aan de slag

Het aanbieden van een schuldeisersakkoord vergt dus de nodige voorbereiding. Nu de WHOA al vanaf 1 januari 2021 in werking treedt, kan vanaf die datum een beroep op deze wet worden gedaan. Voor het geval een ondernemer overweegt een akkoord aan te bieden kan dit nu al in gang worden gezet. Het voorstel kan worden voorbereid en aan de schuldeisers worden aangeboden zodat die daarop kunnen reageren. De tijd kan dus nu al worden benut zodat de rechtbank vanaf 1 januari 2021 kan worden verzocht om het akkoord te homologeren.

Heeft u vragen over een onderhands (dwang)akkoord of de WHOA? Neem gerust vrijblijvend contact op met mr. E. (Egbert) Douma.